Nieuczciwa konkurencja: kto może popełnić czyn niedozwolony?

Kilka razy wspominałem już na tym blogu, że ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji co do zasady ma zastosowanie do stosunków pomiędzy przedsiębiorcami. Regułą zatem jest, że zarówno sprawca czynu nieuczciwej konkurencji, jak i poszkodowany muszą być przedsiębiorcami. Ale czy zawsze tak jest? Poniżej odpowiem na pytanie, czy sprawcą może być wyłącznie przedsiębiorca, czy też w określonych wypadkach może go popełnić inna osoba.

Ustawa w kilku miejscach wskazuje, że sprawcami czynów nieuczciwej konkurencji mogą być również inne podmioty niż przedsiębiorcy. Dotyczy to w szczególności następujących czynów:

• naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa – sprawcą, oprócz przedsiębiorcy, może być również osoba, która świadczyła pracę na podstawie stosunku pracy lub innego stosunku prawnego – przez okres trzech lat od jego ustania (art. 11 ust. 2 ustawy),
• przejmowanie pracowników lub klientów – sprawcami mogą być również inne osoby nakłaniające do rozwiązania umowy albo niewykonania lub nienależytego wykonania umowy (art. 12 ust. 1 i 2 ustawy); aczkolwiek w tym wypadku możliwość popełnienia czynu przez inną osobę niż przedsiębiorca nie wynika wprost z ustawy,
• rozpowszechnianie nieprawdziwych lub wprowadzających w błąd wiadomości – sprawcami mogą być osoby rozpowszechniające takie wiadomości o swoim lub innym przedsiębiorcy albo przedsiębiorstwie (art. 14 ust. 1 ustawy); i tu również taka kwalifikacja nie wynika wprost z ustawy.

Odpowiedź na postawione pytanie nie jest zawsze oczywista. W przypadku naruszenia tajemnicy przedsiębiorstwa ustawa wprost wskazała inne niż przedsiębiorcy osoby, które mogą być sprawcami czynu nieuczciwej konkurencji. W pozostałych przypadkach zakwalifikowanie innych osób jako sprawców następuje w drodze interpretacji tych przepisów, przy czym interpretacja ta nie zawsze daje pewność co do jej poprawności.

Trzeba też wskazać, że w prawniczych komentarzach często wspomina się o tzw. „pracowniczych czynach nieuczciwej konkurencji”, odnosząc to pojęcie przede wszystkim do ww. przepisów ustawy. Działania określone w tych przepisach często są bowiem podejmowane przez pracowników. Zresztą art. 11 ust. 2 wprost mówi o pracownikach, a w art. 14 ust. 1 mowa jest o rozpowszechnianiu wiadomości o „swoim przedsiębiorcy”. Pracownicy są w istocie drugą grupą, która może popełnić niektóre z czynów nieuczciwej konkurencji.

O ile zatem cała ustawa ma zastosowanie do relacji między przedsiębiorcami (a w konsekwencji sprawcą może być przedsiębiorca), to w kilku wypadkach ustawa wskazuje, że sprawcami mogą być także inne osoby, w tym pracownicy. A tam, gdzie te inne osoby mogą być zakwalifikowane jako sprawcy, poszkodowany przedsiębiorca może wobec tych osób kierować roszczenia przewidziane w ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

Dariusz Mojecki

Radca prawny

Kraków