Zakaz konkurencji: Obalam 7 mitów!
Zakaz konkurencji obrósł już w wiele mitów. Poznaj siedem z nich.
Czy słyszałeś, że:
1. Pracownika nie można zmusić do podpisania umowy o zakazie konkurencji?
2. Brak podpisania lojalki oznacza swobodę pracownika w prowadzeniu działalności konkurencyjnej?
3. Po podpisaniu lojalki pracownik może pracować u konkurenta, ale na innym stanowisku?
4. Umowa o zakazie konkurencji może zakazywać jakiejkolwiek innej działalności?
5. Można ustanowić zakaz konkurencji na okres 10 lat po ustaniu stosunku pracy?
6. Umowa o zakazie konkurencji w czasie trwania stosunku pracy może przewidywać karę umowną za złamanie zakazu konkurencji?
7. Odpowiedzialność za naruszenie zakazu konkurencji jest ograniczona do trzykrotności wynagrodzenia?
Przeczytaj, co na ten temat mówią mądre przepisy.
MIT 1. Pracownika nie można zmusić do podpisania umowy o zakazie konkurencji.
Sądy uznają, że pracodawca może uzależnić zawarcie umowy o pracę od podpisania umowy o zakazie konkurencji w trakcie trwania stosunku pracy.
I uznają też, że jeśli pracownik w czasie zatrudnienia odmówi podpisania takiej umowy lojalnościowej, to pracodawca może mieć podstawę do wypowiedzenia umowy o pracę. Chyba że np. zaproponowana przez pracodawcę umowa była sama w sobie niezgodna z przepisami.
MIT 2. Brak podpisania lojalki oznacza swobodę pracownika w prowadzeniu działalności konkurencyjnej.
Oczywiście w przypadku, gdy po zakończeniu umowy o pracę nie ma umowy lojalnościowej, to pracownik może pracować u konkurenta.
Ale inaczej jest w czasie trwania stosunku pracy. Jednym z kodeksowych obowiązków pracownika jest obowiązek „dbałości o dobro zakładu pracy”. I właśnie z tego ogólnego obowiązku często wywodzi się zakaz prowadzenia przez pracownika działalności konkurencyjnej wobec swojego pracodawcy. Nawet bez umowy o zakazie konkurencji.
Jest to jednak kwestia niezwykle sporna.
MIT 3. Po podpisaniu lojalki pracownik może pracować u konkurenta, ale na innym stanowisku.
Po podpisaniu lojalki pracownik nie może prowadzić działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy ani też świadczyć pracy w ramach stosunku pracy lub na innej podstawie na rzecz podmiotu prowadzącego taką działalność.
Przepisy mówią więc wprost o zakazie pracy na rzecz podmiotu prowadzącego działalność konkurencyjną. Nie ma więc większego znaczenia stanowisko, na jakim pracownik pracuje u nowego pracodawcy.
Pracownik nie może więc pracować u konkurenta ani na takim samym ani na innym stanowisku.
MIT 4. Zakaz konkurencji może zakazywać jakiejkolwiek innej działalności.
Umowa o zakazie konkurencji może zakazać tylko działalności konkurencyjnej.
Ponadto od kwietnia 2023 r. istnieje przepis, który wprost mówi, że pracodawca nie może zakazać pracownikowi jednoczesnego pozostawania w stosunku pracy z innym pracodawcą lub jednoczesnego pozostawania w stosunku prawnym będącym podstawą świadczenia pracy innym niż stosunek pracy.
MIT 5. Można ustanowić zakaz konkurencji na okres 10 lat po ustaniu stosunku pracy.
Kodeks pracy wprost nie wskazuje ani minimalnego ani maksymalnego czasu obowiązywania zakazu konkurencji. Ale to nie oznacza zupełnej dowolności.
Swoboda umów ma swoje ograniczenia. I jeśli pracodawca chce byłemu pracownikowi zabronić wykonywania zawodu przez 10 lat, to taka umowa może być sprzeczna z tzw. zasadami współżycia społecznego. A przez to nieważna.
Ale i same przepisy zawierają pewne mechanizmy ograniczające dowolność. Kodeks pracy mówi, że zakaz konkurencji przestaje obowiązywać przed upływem terminu, na jaki została zawarta umowa w razie ustania przyczyn uzasadniających taki zakaz.
A to jest prosta droga do tego, aby uznać, że zakaz wygasł przed upływem 10 lat.
MIT 6. Umowa o zakaz konkurencji w czasie trwania stosunku pracy może przewidywać karę umowną za złamanie zakazu konkurencji.
Umowa o zakazie konkurencji w czasie trwania stosunku pracy nie może przewidywać kary umownej za złamanie zakazu konkurencji. Odpowiedzialność pracownika za naruszenie zakazu konkurencji uregulowana jest wprost przepisami Kodeksu pracy.
I za naruszenie takiej umowy pracownik odpowiada tak, jak za naruszenie innych obowiązków pracowniczych. A Kodeks pracy nie dopuszcza tu zastrzeżenia kary umownej.
MIT 7. Odpowiedzialność za naruszenie zakazu konkurencji jest ograniczona do trzykrotności wynagrodzenia.
W przypadku naruszenia lojalki w czasie trwania stosunku pracy odpowiedzialność pracownika za naruszenie umowy jest regulowana przepisami Kodeksu pracy. A w nich rzeczywiście jest ograniczenie odpowiedzialności do trzykrotności wynagrodzenia.
Ale to ograniczenie dotyczy tylko naruszeń nieumyślnych. A w przypadku umów o zakazie konkurencji raczej rzadkością będą naruszenia nieumyślne.
Ograniczenia do trzykrotności wynagrodzenia nie ma w żadnym przypadku, gdy pracownik naruszył umowę o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy.
W tym miejscu powinien być wielki napis *reklama*. Bo zaraz zaproponuję Ci skorzystanie z e-konsultacji, wzorów umów i poradnika. Potrzebujesz szybkiej porady prawnej na temat umowy lojalnościowej? Zamów konsultacje prawne online❗
Możesz też szybko kupić poradnik, w którym odpowiadam na 50 pytań istotnych w sprawie o naruszenie zakazu konkurencji.
Potrzebujesz umowy o zakazie konkurencji? Wzory umów możesz kupić w moim sklepie:
✔ umowa o zakazie konkurencji w czasie trwania stosunku pracy
✔ umowa o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy
Masz niedosyt wiedzy? Przeczytaj więcej o umowie o zakazie konkurencji.